A short European Art-Roadtrip (Nieuwsbrief 40 DORIENDAVID)

Blog van David’ La vita è una combinazione di Pasta e Magia’ (Federico Fellini)

TurijnEen roadtrip vakantie bracht ons na een familiebezoek in Zwitserland naar Italië, waar we eerst het fijne ‘down-to-earth’ Turijn bezochten. Rotterdammers als we zijn, kunnen we erg genieten van deze door een rivier doorsneden werkstad met Italiaanse verfijning (en prima eten!)  De oude Fiat fabrieken met het testcircuit op het dak in de wijk Lingotto blijven voor ons een trekpleister evenals de Eataly er tegenover. (Leuk om te weten dat de letter t in Fiat verwijst naar Turijn: Fabbrica Italiana di Automobili Torino) De Eataly is een food paradijs met een gigantisch assortiment en prima eethoekjes waar je heerlijk kunt eten. Inmiddels is de formule uitgebreid naar andere steden, een aanrader!  Dus, de fietsen gaan van de fietsendrager en Turijn wordt doorkruist. Heerlijk langs de rivier de Po en door het historische centrum.

Compilatie Fiat fabriek Turijn

MilaanMaar we willen meer mode (en zo mogelijk ook kunst) zien en zetten koers naar Milaan. Bij aankomst regent het en kunnen we nog niet in het hotel terecht dat in een industriewijk ligt. Om de tijd te doden belanden we in iets dat het meest lijkt op een pop-up restaurant. Een soort open loods met zeildoek en andere materialen dicht gemaakt maar wel lekker eten voor een prikkie.

Het ‘Fellini’ restaurant

Het is stampvol met een mix van werkers en kantoormensen uit de buurt. We wanen ons in een decor van Fellini als de fantasie ingehaald wordt door de werkelijkheid. Uit het niets klinkt een luide knal. Er is paniek, voor even, bijna iedereen springt op en snelt naar de ingang. Buiten in de stromende regen is een auto bestuurd door een oudere dame op een aantal geparkeerde auto geknald. Waarschijnlijk de macht over het stuur verloren. Iedereen wil het zien en geeft commentaar. Voor ons klinkt het als een opera. Een enkeling wil hulp bieden maar de eerste sirenes arriveren al. Nadat de rust is weergekeerd, stappen we op de fiets en gaan modisch Milaan verkennen. Het weer is opgeknapt en we koersen af op de beoogde wijk Lodi in het industriële gebied Largo Isaro. We zijn er zo,het  blijkt niet ver.

Het Fondazione Prada in Milaan

Eigenlijk begon het met een misvatting. We dachten kennelijk te veel in clichés: ‘Milaan modestad’, ‘Prada iconisch modemerk’ en vaste architect Rem Koolhaas (als eigenzinnig vormgever van grote illusies). We waren gewoon op een verkeerd been gezet. Want, wie Prada zegt, zegt toch  mode?

Fondazione Prada met omgeving

Het merk werd ergens in het begin van de 20e eeuw opgericht door Mario Prada met de verkoop van luxueuze lederen modeaccessoires. Nog niet zo heel lang geleden volgden de ready-to-wear kledingcollecties onder leiding van een nazaat van de oprichter, Miuccia Prada. Later introduceerde zij ook het merk Miu Miu. Het was een modern sprookje, de verkopen waren spectaculair in Europa en de VS en de naam Prada werd een begrip in de mode en daar buiten.Architect Rem Koolhaas van het bureau OMA is al langere tijd betrokken bij Prada. Ergens 2003 zagen we al de veelbesproken winkel van Prada in New York die door hem ontworpen was.

De spraakmakende winkel van Prada in New York door Rem Koolhaas, permanente kunst ‘Processo Grottesco’ van Thomas Demand en de ‘Upside down Mushroom Room’ van Carsten Holler

Zoals gezegd was de verwachting een modemuseum te bezoeken, een misvatting die ook gevoed werd door onze zoekactie op Google. We waren in Milaan en het Prada museum kwam ergens naar voren bij het invoeren van de zoekterm ‘modemuseum Milaan’ (zie bijv. De leukste modemusea van Italië: waar vind je ze?) Wat konden we verwachten?We arriveerden bij het door Rem Koolhaas ontworpen Prada Museum: Het Fondazione Prada. De destilleerderij uit het begin van de vorige eeuw  is nu het cultuurcentrum en de expositieruimte voor de kunstcollecties van Miuccia Prada en haar partner Patrizio Bertelli en tevens een kunstmuseum voor andere eigentijdse kunst. Er wordt niet gerept over mode, maar zoals gezegd kwam het ergens naar voren bij mode op Google. En oprichters die fortuinen hadden verdiend in de mode, zouden daar toch wel een plekje voor ingeruimd hebben in deze gigantische expositieruimtes? Maar we merkten al snel dat we voor mode aan het verkeerde adres waren. Wat ook niet meehielp was dat er heringericht/verbouwd werd. Er waren veel lege zalen.

Een schitterend trappenhuis in de Fondazione

Maar, helaas zijn wij geen grote fans van alle hedendaagse kunst. Dat ligt aan onszelf en is niet erg. In zo’n geval troosten wij elkaar door te zeggen ‘deze kunst is te moeilijk voor ons, daar moet je voor doorgeleerd hebben’.Maar we wisten via internet dat er ergens in Milaan wel mode geëxposeerd werd, in een oud historisch museum.We vroegen het in het Fondazione aan enkelen van de gastvrouwen en gastheren (suppoosten klinkt in dit verband echt te alledaags) maar dat leverde niets op. Vaak was daar een niet begrijpende, bijna gekwelde  blik die zich moest losmaken van een mobiele telefoon. Exile from cell phone, dat gevoel.Heel boosaardig zeiden wij iets in de trant van de arrogantie van de onwetendheid, lege ruimtes, lege hoofden etc. tegen elkaar (ja, inderdaad, zegt natuurlijk weer meer over ons dan enz.).

Chique, mooie winkels in het Milanese modekwartier

Het Palazzo Morando Het museum ‘Palazzo  Morando’ bleek midden in Quadrilatero. Dat is even anders. Geen oude industriële wijk maar de beroemde, hippe en chique modewijk van Milaan (de Via Sant’Andrea, bij de Via Spiga en de Via Manzoni).

Hand gemaakte chocolade proeven, fraai en aandoenlijk (let op haar gezicht!) schilderij van 1875 – 1900 in het Milanese museum van anonieme kunstenaar

In deze wijk vind je bekende namen als Valentino, Gucci, Armani, D&G, Chanel, Hermes en Jill Sander. We doen een rondje ‘window shopping’, etalages en andere zichtbare uitstallingen hebben onze belangstelling. Ook is het altijd leuk om naar de alom tegenwoordige fashionista’s en would-be-celebrities te kijken.Als wij er zijn is het druk op straat met kijkers en kopers. Ongelooflijk maar voor sommige zaken staan rijen klanten te wachten tot ze naar binnen mogen om het geld uit te geven dat brandt in hun zakken. Zo oogt het in ieder geval. Ze hebben zich een nonchalante houding aangemeten (ze moesten hier toch in de buurt zijn) maar in al z’n rijkdom oogt het armetierig.In het museum aangekomen laten we de drukte achter ons, het is er heerlijk rustig. In dit achttiende-eeuwse paleisje zijn twee musea gevestigd: het Museo di Milano en de collectie Costume Moda Immagine van de gemeente Milaan. De collectie bestaat uit mode, kostuums en schilderijen van Milaan uit de 18e en 19e eeuw,

Bij de Liberty tentoonstelling. Een variant van de pakken op de achtergrond zullen we later terugzien in het ‘Kröller-Müller Museum’ in ‘Otterlo

Op de begane grond is er een tentoonstelling van de Londense Liberty stoffen en de totstandkoming daarvan. Voor de ontwerpen wordt van oudsher  inspiratie gevonden in de schilderkunst en toegepaste kunst.Op de eerste verdieping bevindt zich momenteel de Pinacoteca; een verzameling schilderijen, sculpturen en prenten van de stad. Het is leuk om te zien dat veel plekken nu nog goed herkenbaar zijn.

Displays in het museum met ambachtelijke technieken en het bijna-sluitstuk Mary Quant

In het mode gedeelte kun je zien dat de kwaliteit van de oude stoffen en van de kleding van hoge kwaliteit is. Je vindt er kleding uit de achttiende eeuw, maar ook uit de negentiende en twintigste eeuw. Het museum biedt je een redelijk complete blik op de ontwikkeling van de mode door de laatste eeuwen heen. Na het noemen van modeontwerpster Mary Quant uit de jaren zestig, eindigt het globale overzicht ergens in het laatste kwart van de vorige eeuw. Verwacht hier niet een grondig en analyserend inzicht zoals je bijvoorbeeld gepresenteerd krijgt in de onderscheidende mode-afdeling van het Design Museum van Barcelona (Museu del Disseny de Barcelona), waar we binnenkort weer aandacht aan besteden) maar een ietwat gedateerd kijkje in de modegeschiedenis voor een gemiddeld publiek en toeristen.

München De terugtocht hebben we over München gepland omdat we daar een vorige keer genoten hebben van de sfeer en de museale kunst.

Deze keer bezoeken we het Lenbachhaus Museum met een schat aan kunst van de wereldberoemd geworden unieke werken van de kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter met werk van o.a. Wassily Kandinsky, Franz Marc, en Paul Klee. Zoals waarschijnlijk bekend, zijn in onze collectie ArtyScarves by DesignsOfDavid sjaals, de creaties van Wassily Kandinsky, Franz Marc en Paul Klee goed vertegenwoordigd.

Impression III (Concert), 1911 van Wassily Kandinsky in het Lenbachhaus Museum in München

De sjaal  Impression III (Concert), 1911  van DesignsOfDavid

In eigen land

Terug in eigen land hebben we de smaak te pakken en bezoeken het prachtige Kröller Müller Museum bij Arnhem voor de tentoonstelling De Futuristen om daarna nog als toetje het Groninger Museum te bezoeken voor de tentoonstelling over The Rolling Stones.Kröller-Müller MuseumWe komen er net vandaan maar de Futuristen brengen ons terug naar Italië waar de beweging een eeuw geleden kort maar krachtig van de grond kwam. Het Futurisme (Italiaans futuro, “toekomst”) is een van oorsprong Italiaanse beweging en kunststroming van 1909 tot 1914, ontstaan uit het kubisme. Citaat:‘Het futurisme was op de toekomst gericht, en gekant tegen de tradities van de 19e eeuw. Het verheerlijkte lawaai, beweging, snelheid, techniek, oorlog en dynamiek. Het idealiseerde alles wat modern, nieuw en snel was. Men bewonderde de schoonheid van het machinetijdperk. De uitvinding van elektriciteit (straatverlichting), stoommachines, auto’s, treinen, trams, de eerste vliegtuigen, radio en telegrafie, kunststoffen, fotografie en de film veranderden de wereld in hoog tempo. De kracht en energie van een geïndustrialiseerde samenleving vormden de inspiratiebron voor kunstenaars’. Kortom, door de technische ontwikkelingen was er een nieuwe dynamiek die men enthousiast in kunstuitingen naar buiten bracht. Enkele kenmerken van het futurisme zijn snelheid, energie, agressie, krachtige lijnen, vooruitgang en nieuwe technologie. Samen met het opkomende nationalisme in alle Europese landen paste het futurisme in het oorlogsenthousiasme dat kenmerkend was voor veel intellectuele en artistieke kringen aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog.

Een soortgelijk pak zagen we in Milaan ook in het palazzo Morano

De wervende tekst van het Kröller-Müller Museum Kom naar de tentoonstelling Het futurisme & Europa. De esthetiek van een nieuwe wereld. Een futurismetentoonstelling waarin kunst en het alledaagse leven samengaan. In deze tentoonstelling zie je – naast schilderijen en sculpturen – futuristische meubels, tapijten, keramiek, kleding, boeken, speelgoed, het welbekende Campari sodaflesje en veel meer alledaagse gebruiksvoorwerpen. Deze futurismetentoonstelling is een lust voor het oog. Kom je kijken?

Klassiek Campari flesje

Net als met Campari blijft er een wat bittere nasmaak met veel vragen. Waren de Futuristen niet wat al te gehaast en enthousiast en maakte het door zijn best wel agressieve benadering niet de weg vrij voor de de ramp die Eerste Wereldoorlog heet? Of was het een signaal van naderend onheil? Vragen die je als ‘argeloze’ museumbezoeker niet kan beantwoorden.

Het Groninger Museum The Rolling Stones Unzipped

Als je hier rond loopt, heb je een permanent  déjà vu gevoel. De beelden, het geluid etc. Als je het allemaal bewust hebt meegemaakt, valt er gewoon weinig nieuws te zien. Het is natuurlijk wel indrukwekkend om het eerder op televisie uitgezonden Havanna-concert nog eens te zien maar dan levensgroot. Ook de notitieblokjes van de verschillende bandleden zijn leuk om te zien. Vanuit onze mode-achtergrond vinden we beïnvloeding van de mode- en muziekwereld interessant.  Mick Jagger zegt daar het volgende over:

De portretten die Andy Warhol maakte van Mick Jagger zijn zoals gebruikelijk erg decoratief en tekenend voor de tijd.

Mick Jagger door Andy Warhold

Mick Jagger beschrijft deze onderneming met gevoel voor understatement als volgt:

Afsluitend kunnen we zeggen dat het geheel wat lijkt op een lucratief verdienmodel voor het museum. De (overwegend oudere) bezoekers moet flink bijbetalen. In het licht van bovenstaande in deze Nieuwsbrief  denken wij  ‘van Futuristische rockband naar senioren nostalgie?’

Gebouw Museum Groningen van architect Alessandro Mendini

Het Groninger Museum pakt uit voor de Rolling Stones